آذربایجان

آذربایجان بهشت عدن مهد تمدن بشری

آذربایجان، این سرزمین پرگهر، عظیم ترین گنجینه تاریخ و تمدن بشری را در خود دارد. چنانچه بسیاری از محققان و مورخان، تاریخ آغاز تمدن بشری را در این منطقه می دانند و با دلایل محکم و مستدل علمی، عقیده دارند که نخستین نشانه های زندگی اجتماعی در این منطقه یافت شده است. البته چندان دور از واقعیت هم نیست که مدنیت و مظاهر آن از آذربایجان آغاز شده باشد چرا که فقط یک نمونه از تاریخ این سرزمین در تپه های باستانی اش کافیست تا ثابت کند که آذربایجان پایه گذار فرهنگ قومی در جهان است

نگاهی گذرا به آثار باستانی و تاریخ تبریز

اولین نقشه تبریز در 600 سال پیش

مینیاتور رسم شده توسط مطراقچی

Təbrizin ilk pitiki 600 il öncə

تبریزین ایلک پیتیکی 600 ایل اؤنجه(قاباخ)

تصویری از تبریز قدیم

əski Təbriz dən görüntülər

اسکی تبریزدن گؤرونتولر

 شاردن در قرن هفدهم میلادی نوشته است که " در تمام عالم من شهری نمی شناسم که درباره بنا و پیدایش و نام اولیه آن نویسندگان جدید این قدر زیاد بحث و جدل کرده باشند ".

نقاشی شاردن از تبریز

şarden nin Təbriz dən olan pitiki

شاردن نین تبریز دن اولان پیتیکی

بنا های تبریز در نقاشی ژان شاردن:

شام غازان(شنب غازان) - مجموعه صاحبیه یا صاحب آباد (حسن پاشا)- مسجد حسن پادشاه - مسجد جامع تبریز و ...

میدان صاحب آباد(صاحیب آواد) تبریز

الگوی و طرح اصلی میدان نخجوان (نقش جهان) اصفهان

Təbrizin sahib avad arali(meydani)
isfahan nin nəxcivan(nəqş e cəhan) aralinin (meyda nin) ulgusi

تبریزین صاحیب آواد آرالی(مئیدانی)

تصویر میدان صاحب آباد و مسجد حسن پادشاه تبریز از مینیاتور مطراقچی

میدان حسن پادشاه تبریز - مجموعه جعفر پاشا تبریز - دارالمساکین تبریز - باغ تصریه تبریز - عمارت هشت بهشت تبریز - کلیسای سنت هلنا تبریز - مسجد شاه طهماسب تبریز -

 شاردن  در سفرنامه اش میدان صاحب آباد تبریز را توصیف می کند و این میدان را بزرگتر از میدان اصفهان می داند.در این سفرنامه به رقص گرگ یا همان گرگ بازی اشاره نیز شده است که یاد آور افسانه بذقورد در میان تورکان می باشد.نام کنونی محل گرگ بازی "قورد میدانی" می باشد (که البته پان فارس آنرا به غلط "میدان قطب" به فارسی ترجمه کرده است). 

نقاشی های اوژن فلاندن و پاسکال کست فرانسوی از تبریز

ojən fənlandən nə paskal kest in Təbriz dən olan pitikləri

دوه چی قاپی سی - دروازه شتربان تبریز

نقاشی ارک تبریز و قصر زیبنده خاتون

dəvəçi qapisi

Təbriz ərki və zibəndə xatun qalasi

شام غازان (شنب غازان)

şam qazan(şənb e qazan)

مینیاتور شنب غازان - مرکز حکومت بر آسیا و اروپا (یادگار ترکان ایلخانی و سلجوقی)

شام غازان مقبره سی -شنب غازان - ساختمان حکومتی غازان خان - غازانیه تبریز

مسجد (ارک) علیشاه تبریز

شاهکار معماری اسلامی - برترین اثر معماری اسلامی جهان

نقشه اولیه مسجد ارک تبریز

Təbrizin əlişah ərki

مسجد علیشاه ( ارک )
بنای شکوهمند ارک تبریز بازمانده مسجدی است که در فاصله سال های 716 تا 724 ه . ق به همت تاج الدین علیشاه جیلان تبریزی ، وزیر اولجایتو و بهادر خان  ساخته شد. قسمت جنوبی این مسجد دارای طاق بزرگی بود و مورخان نوشته اند : " به علت فرونشستن بنیان و تعجیل در اتمامآن ، طاق مذکور شکسته و فرو ریخته است". بنایی که اکنون به صورت سه دیوار بلند به شکل ایوان دیده می شود ، قسمت مسقف مسجد بود که عرض و ارتفاعآن هریک حدود 30 متر است . در حفریات اخیر دریافتند که 7 متر از دیوارها در زیر خاک مانده است . عرض دیوارها حدود 10 متر است و در داخل مرکب از دو دیوار عریض و مستحکم است که در چند مرحله به وسیله ی طاق های متعدد متصل شده اند. این بنای عظیم در بیشتر سفرنامه ها و تواریخ وصف شده است.

ابن بطوطه می نویسد : در بیرون این مسجد از دست راست مدرسه و از دست چپ زاویه ای وجود دارد و صحنآن با سنگ های مرمر فرش گردیده و دیوارها با کاشی پوشانده شده و جویآبی از وسطآن می گذرد و انواع درختان و موها و یاسمین درآن به عملآورده اند . "
حمدالله مستوفی معاصر علیشاه می نویسد : " مسجد جامع بزرگی است که صحنآن 250 گز در 200 گز است و در او صفه ای بزرگ از ایوان کسری به مداین بزرگتر ".
بدرالدین محمود العینی می نویسد : " در وسط صحن مسجد ، حوض مربعی بود که هر ضلعآن 150 زراع طول داشت و سکویی در وسطآن بود که رد هر سویآن از دهان مجسمه ی شیر ،آب فرو می ریخت. بالای سکو نیز فواره ی هشت گوشی بود که دو دهانه یآب پران داشت. طاق نوک تیز محراب به وسیله ی دو ستون مسی اندلسی نگاه داشته می شد و قاب محراب با طلا و نقره تزیین و نقاشی شده بود. چراغ های مزین به زر و سیم با زنجیرهای مسی از سقفآویزان بودند و داخل طاق را روشن می کردند. و پنجره های مشبک نیز هرکدام 20 شیشه ی دایره ای مزین به طلا و نقره داشت".
تاجر ونیزی که حدود سال 886 ه . ق سومین سال سلطنت سلطان یعقوب آق قویونلواز تبریز دیدن کرده می نویسد : " جامع علیشاه بلندترین بناهای تبریز و دارای صحن بزرگی است . در میان صحن حوضی دارد که چهار گوش است ، درازا و پهنای آن هرکدام به اندازه صد قدم و ژرفایش شش پاست و پلکانی از کنار استخر به ایوانآن منتهی می شود . طاق شبستان مسجد به قدری بلند استکه اگر کمان کشی تیری در کمان مناسبی قرار دهد و رها کند ،هرگز به طاق شبستان نمی رسد . دور مسجد را با سنگ های نفیسی طاق بندی کرده اند و طاق بر روی ستون هایی از مرمر قرار دارد و مرمر به اندازه ای ظریف و شفاف است که به بلور نفیس می ماند . این مسجد سه در دارد که هرکدام طاقی به عرض 40 و بلندی 20 پا دارد . ستون های دو سوی درها از سنگ مرمر نیست بلکه از سنگ های الوان ساخته شده است. بقیه ی طاق با گچ، مقرنس کاری و تزیین شده است".

ارک تبریز افتخار آذربایجان

ارک علیشاه تبریز - از مهمترین  بنا های تاریخی

بزرگترین بنای آجری جهان

عکس های دیگر ارک علیشاه تبریز

ربع رشیدی تبریز - اولین و بزرگترین دانشگاه جهان

Təbrizin rəb i rəşidi si - dünyanin ən ilkin və ən böuük bilim yurdi

دونیانین ان بؤیوک و ایلکین بیلیم یوردی

افتخار حقیقی هر ایرانی

بزرگترین دانشگاه جهان در زمان خود

ربع رشیدی که امروزه فقط آثار مختصری از آن باقی مانده از بناهایی است که توسط خواجه رشیدالدین فضل الله، وزیر سلطان محمود غازان ایجاد شده است. بنا در زمان آبادانی شامل ۲۴ کاروانسرای وسیع و ۱۵۰۰ دکان و ۳۰۰۰۰ خانه و تعدادی حمام و باغ و کارخانه های پارچه بافی و کاغذ سازی و دارالضرب و تولید رنگ و نظایر آن بوده است. ۲۰۰قاری از کوفه و بصره و شام دایما" و به نوبت در این تاسیسات قرآن را تلاوت می کرده اند و ۴۰۰ فقیه و ۱۰۰ فقیه و ۱۰۰۰ طلبه در مدارس آن سکونت داشته و به کسب علم مشغول بوده اند . ۵۰ پزشک حاذق از کشورهای مختلف در دارلشفای آن به معالجه بیماران اشتغال داشته اند. به این ترتیب معلوم می شود که ربع رشیدی در زمان خود یک شهر علمی با کتابخانه ای حاوی هزاران جلد از کتب معروف زمان و آزمایشگاه های متعدد کشاورزی بوده که در این آزمایشگاهها انواع گیاهان دارویی کشت و تکثیر و آزمایش می شده است. پس از قتل خواجه رشیدالدین فضل الله که در سال ۷۱۸ هجری ق اتفاق افتاد دشمنان او هر چه را که داشت غارت کردند و این شهر را با تمام تاسیساتش ویران کرده و همه چیز را به غارت بردند.

وقف نامه ربع رشیدی - ثبت شده در سازمان یونسکو

  

دروازه ربع رشیدیه

مسجد گوی( کبود) تبریز

فیروزه ی جهان اسلام - عمارت مظفریه تبریز

زیباترین مسجد ایران

Təbrizin göy Yüküncləki(məscidi)

تبریزین گؤی یوکونجلکی (مسجیدی)

عکس های قدیمی گرفته شده توسط جهانگردان اروپایی از مسجد گوی(کبود) تبریز

گوی مسجیدین گوزل پیتیک لری ( نقش و نگار مسجد کبود)

داش یازیت لاری و پیتیک لری( سنگ نگاره ها و کتیبه های مسجد کبود)

شاهکاری کنده کاری روی سنگ

مسجد حسن پادشاه

شاهکار معماری  اسلامی و الگوی مساجد بعد از خود

از عناصر اصلی  میدان صاحب آباد

الگوی طرح ها و نقوش  مسجد گؤی(کبود) و مساجد تاریخی اصفهان(شیخ لطف الله،شاه،جامع)

həsən padişah Yüküncləki(məscidi)

حسن پادیشاه یوکونجلکی (مسجیدی)

این مسجد در محوطه ی بازار دوه چی و میدان صاحب آباد (صاحب الامر) تبریز واقع شده است .
" حاج خلیفه کاتب چلبی "مولف کتاب " جهان نما " درباره این مسجد می نویسد : ... جامع السلطان حسن که از بناهای اوزون حسن پادشاه آق قویونلو است و به طرز جوامع سلاطین باسنگ تراش و سرب ساخته شده،بنای متین و باشکوهی است. در کنار صفه ی محراب،یک قطعه مرمر بلغمی بزرگ به طول و عرض چند ذرع به دیوار نصب شده و جامع را رونق بخشیده است. سنگ مرمری با چنین ابعاد از نوادر به شمار می رود . " اولیا چلبی " که در سال 1050 ه . ق از مسجد حسن پادشاه دیدن کرده در توصیف این مسجد می نویسد: " ..این مسجد را سلطان حسن آق قویونلو بنا کرده است ... بنای این مسجد یکی از شاهکارهای هنر معماری است . گنبدهای آن همه کاشی کاری شده و از چهار سو دارای منافذی هستند که با سنگ های مرمرین مزین و مشعشع گردیده اند. "
او در تشریح تزیینات مسجد می افزاید : " روی هر چهار دیوار این مسجد بزرگ را با اسلیمی ها ، ترنج ها ، گل ها وبوته های گوناگون و کتیبه های متعدد حجاری و گچ بری شده زینت بخشیده اند .. بالای درها و پنجره ها نیز سنگ نبشته هایی با خط ثلث جلی وجود دارد که بی شباهت به خط زیبای یاقوت مستعصمی نیست . در طرفین محراب این مسجد دو پارچه ستون سنگیِ زرد رنگ قرار دارد که گویا اینها کهربا ست و نظیرشان در هیچ جای دنیا پیدا نمی شود." در وضعیت کنونی مسجد حسن پادشاه ، ازآنهمه سنگِ تراش و رخام و کاشی جز تعدادی اندک باقی نمانده است ، زیرا اوایل قرن حاضر در محل حسن پادشاه ، مسجدی با ستون های چوبی و سقف مسطح برپا شد که هنوز مورد استفاده اهالی است.

کتیبه های ورودی مسجد حسن پادشاه

نقش و نگار های مسجد حسن پادشاه

دورد قبیرلر (چهار منار - چهار قبر)

مقبره پادشاهان روادی تبریز - گنبد امیر مولا

dörd qəbirlər -rəvvadi padişlari nin Yatıri(məqbərəsi)

روادی پادیشاه لارینین یاتیری (مقبره سی)

این مجموعه حدود 400 الی 500 متر از مسجد جامع تبریز فاصله دارد و شامل مقبره پادشاهان روادی و بقعه یکی از امامزادگان تبریز می باشد

کاشی کاری های دورد قبیرلر تبریز

نقاشی های اوژن فلاندن و پاسکال کست فرانسوی از تبریز

مسجد صاحب الامر تبریز

(یکی از بنا های مجموعه صاحب آباد تبریز)

ojən fənlandən nə paskal kest in Təbriz dən olan pitikləri
sahib əl əmirYüküncləki( məscidi)

خانه های اشراف تبریز

دارالسلطنه تبریز و ارک علیشاه

Təbrizin Ərklət evi (hukumət evi)

تبریزین ارکله ت ائوی (حکومت ائوی)

عمارت عالی قاپو تبریز - استانداری فعلی

Təbrizin ali qapisi

تبریز بیلیم یوردی

Təbriz bilimyurdi

دانشگاه تبریز - دومین دانشگاه کشور

تالار ارک تبریز

Təbrizin ərk saloni (aslan və günəş)

آسلان و گونش سالنی

اولین و زیباترین تئاتر ایران

مدرسه رشدیه تبریز

Təbrizin rüşdiyə oxuli(mədrəsəsi)

تبریزین رشدیه اوخولی (مدرسه سی)

اولین مدرسه ایران به سبک جدید

ساعات قاباقی - میدان ساعت تبریز

sa'at qabaqi

عکس قدیمی از میدان ساعت تبریز

مسجد جامع تبریز یادگار دوره تورکان سلجوقی

از زیباترین مساجد جامع جهان

(قیرخ دیرک لی مسجید - مسجد چهل ستون تبریز)

Təbrizin came Yüküncləki (məscidi)

تبریزین جامع یوکونجلکی (مسجیدی)

محراب مسجد جامع تبریز

از زیباترین نمونه های محراب با تزئینات زیبا

came Yükünclək(məscid) inin mehrabi

جامع یوکونجله ک نین (مسجیدینین)محرابی

تبریزین شاه گولون دن اسکی بیر گورونتو

عکس قدیمی از شاهگلی تبریز - ائل گلی تبریز

şah göli (el göli)

میدان توپخانه (میدان بانک ملی) تبریز

topxana arali(meydani)

مقبره الشعرای تبریز

بزرگترین مجموعه مقبره ها و آرامگاه ها ادیبان ، عارفان و بزرگان کشور

Təbrizin qoşarlar Yatıri (məqbərət ol şo'əra)

تبریزین قوشارلار یاتیری (شاعیرلر مقبره لری) مقبره الشعرا

بازار بزرگ تبریز - بزرگترین بازار جهان

بزرگترین مجموعه مسقف جهان

Təbrizin böyük bazari

نمونه تزئینات آجری در ورودی مسجد جامع به بازار تبریز
کرپیج بزکلری نین اورنکی جامع یوکونجله کی نین (مسجیدی نین) بازارا اولان گیریشین ده

مجموعه خانه های دانشکده معماری تبریز

تبریز کاملترین مجموعه خانه های قدیمی

Təbrizin tikilim(me'mari) bilimkəndi nin evlər toplantisi

تبریزین تیکیلیم(معماری) بیلیم کندی نین ائولر توپلانتی سی(مجموعه سی)

تبریز شهری در دالان تاریخ

Təbriz - geçmişin dalan in da olan ur(şəhr)

تبریز گئچمیشین دالانین دا اولان اور(شهر)

کندیوان - کندوان

مهد تمدن بشری

تبریز بهشت عدن

Kəndivan - Uyqarlıq(təməddon) beşiki

کندیوان : اویقارلیق(تمدن) بئشیکی

درب مسجد صاحب الامر

Sahib əmir Yüküncləkin (məscidinin) qapisi

sahib əmir qapisi dəmir

صاحیب امیر یوکونجلکی نین(مسجیدی نین) قاپی سی

صاحیب امیر قاپی سی دمیر

خیابان تربیت تبریز

Tərbiyət Urami(xiyavani)

تربیت اورامی(خیاوانی) -جاده ابریشم (ایپک یولی)

قونقای تبریز

اولین قطار شهری ایران

Təbriz qonqa si

کلنل محمد تقی خان پسیان تبریزی - اولین خلبان ایرانی

لینک :تاریخ تبریز

اولین های شهر تبریز در تاریخ ایران

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86

منابع (قایناق لار): تبریز پنجمین شهر بزرگ جهان 

سایت دوموک